Πύρρος

Πύρρος
I
Όνομα μυθολογικών και ιστορικών προσώπων.
1. Όνομα που έδιναν στον Νεοπτόλεμο, γιο του Αχιλλέα.
2. Βασιλιάς στην Ήλιδα, που είχε διαδεχτεί στον θρόνο τον αδελφό του Δαμοφώντα. Tην εποχή του, το 580 π.Χ., η Πίσα, στην οποία βασίλευε, ήταν υποτελής στους Ηλείους.
3. Χαλκουργός του 5ου αι. π.Χ., Αθηναίος πολίτης. Είχε κατασκευάσει το άγαλμα της Αθηνάς Υγείας στην Ακρόπολη.
4. Αρχιτέκτονας που είχε χτίσει τον θησαυρό των Επιδαμνίων στην Ολυμπία.
5. Βασιλιάς της Ηπείρου (319 – 272 π.Χ.), γιος του βασιλιά Αιακίδη. Σε ηλικία 12 ετών ανακηρύχθηκε βασιλιάς υπό την επιτροπεία συγγενών του, αλλά, αφού βασίλευσε μερικά χρόνια (307 – 303), διώχθηκε από το βασίλειό του με μια επανάσταση που υποκίνησε ο Κάσσανδρος. Ακολούθησε τότε τις τύχες του Αντιγόνου Μονόφθαλμου και του Δημητρίου Πολιορκητή έως ότου, με την αιγυπτιακή βοήθεια, κατόρθωσε να καταλάβει πάλι τον θρόνο της Ηπείρου (297)· στην αρχή συμβασίλευσε με τον Νεοπτόλεμο, που είχε ανακηρυχθεί κατά την απουσία του βασιλιάς, αλλά γρήγορα απαλλάχθηκε από αυτόν. Ο Π. είχε μεγάλες επιτυχίες στον αγώνα κατά της Μακεδονίας για την ανεξαρτησία της χώρας του, επωφελούμενος και από την εχθρότητα των άλλων ελληνιστικών βασιλιάδων προς τον Δημήτριο. Περίπου το 285 εξουσίαζε, εκτός από την Ήπειρο, την Τυμφαία, τη μισή Μακεδονία έως τον ποταμό Αξιό, μεγάλο μέρος της Θεσσαλίας, την Αμβρακία, την Αμφιλοχία και την Ακαρνανία. Αλλά ένας πόλεμος εναντίον του Λυσιμάχου, ο οποίος, μετά την εξαφάνιση από τη σκηνή του Δημητρίου Πολιορκητή, έβλεπε με ανησυχία την υπερβολική εξάπλωση της κυριαρχίας του Π., στοίχισε στον Π. την απώλεια μεγάλου μέρους των κτήσεών του (282). Εκστράτευσε τότε στην Ιταλία, για να βοηθήσει τους Ταραντίνους, και γενικότερα τους Έλληνες, εναντίον της Ρώμης, αλλά αφού κατόρθωσε να νικήσει δύο φορές τα στρατεύματα της στην Ηράκλεια (για τις μεγάλες απώλειες που του στοίχισε αυτή η νίκη είπε τη γνωστή φράση πως, αν κερδίσει ακόμα μια τέτοια νίκη, θα γυρίσει στην Ελλάδα χωρίς στρατιώτη, και από εδώ βγήκε η παροιμιακή φράση «πύρρειος νίκη») και στο ‘Aσκλο της Απουλίας (280-79), δεν κατόρθωσε να συνάψει μαζί της ειρήνη. Πέρασε τότε στη Σικελία για να βοηθήσει τους Έλληνες, που τους απειλούσαν οι Καρχηδόνιοι, οι οποίοι νικήθηκαν και περιορίστηκαν μόνο στην κτήση του Λιλυβαίου. Ύστερα από μάταιες προσπάθειες για την ανακατάληψή του, ο Π. αποφάσισε –σε αυτό συνέβαλαν και οι δυσαρέσκειες που γεννήθηκαν εναντίον του μεταξύ των Ελλήνων της Σικελίας– να επιστρέψει στην Ιταλία. Κλείστηκε στον Τάραντα, αλλά μετά την αμφίρροπη μάχη του Βενεβέντου εναντίον των Ρωμαίων (275) επέστρεψε στην Ήπειρο, αφήνοντας τη φρούρηση της πόλης στον γιο του Έλενο. Στην Ελλάδα στο μεταξύ είχε αλλάξει η πολιτική κατάσταση: η Μακεδονία είχε ανακτηθεί ολόκληρη από τον Αντίγονο Γονατά, η Αιτωλική Συμπολιτεία βρισκόταν στην ακμή της, η Βοιωτία και η Αττική ήταν ανεξάρτητες. Ο Π. είχε κάποια επιτυχία, όχι αποφασιστική, εναντίον του Αντιγόνου Γονατά (274), και κατόπιν στράφηκε εναντίον της Σπάρτης, ενώ ο βασιλιάς της Αρεύς έλειπε στην Κρήτη, χωρίς να κατορθώσει να την καταλάβει. Μετά την άφιξη του Γονατά και του Άρη, ο Π. αποσύρθηκε με σημαντικές απώλειες, κατορθώνοντας να εισχωρήσει αιφνιδιαστικά στο Άργος, όπου όμως σκοτώθηκε σε οδομαχία (272). Ο Π. υπήρξε αναμφισβήτητα γενναίος και μεγάλος στρατηγός, αλλά και εξίσου φιλόδοξος· και η φιλοδοξία του αυτή δεν ήταν πάντοτε ξένη προς τις αποφάσεις του και προς την πραγματικότητα.
6. Βασιλιάς της Ηπείρου, που είχε γεννηθεί το 270 π.Χ. Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του βασιλιά Αλεξάνδρου, και λέγεται πως είχε δηλητηριάσει τη μητέρα του Ολυμπιάδα, που ήταν επίτροπός του όσο ήταν ανήλικος. Σύμφωνα όμως με άλλη εκδοχή, τόσο αυτός όσο και ο αδελφός του Πτολεμαίος είχαν πεθάνει πριν από τη μητέρα τους.
7. Ρωμαίος απελεύθερος, ελληνικής καταγωγής, που φημιζόταν για τα αγάλματά του από οπτή γη.
Ο Πύρρος (319 – 272 π.Χ.) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους στρατηγούς.
Ο βασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου σε αρχαίο νόμισμα.
Ο βασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου σε αρχαίο νόμισμα.
II
Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης (638 – 641,655). Ανέβηκε στον εκκλησιαστικό θρόνο το 638 και μετά από διετή πατριαρχεία εξορίστηκε (641) με την κατηγορία ότι ήταν γνώστης και συνεργός της δολοφονίας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Δ’ από τη μητριά του. Για δεύτερη φορά ανέλαβε την εκκλησιαστική εξουσία το 655, αλλά μετά από ένα εξάμηνο πέθανε. Ο Π. ήταν οπαδός του μονοθελητισμού και έγραψε αρκετά έργα (επιστολές, διατριβές κ.ά.), που τον κατατάσσουν ανάμεσα στους επισημότερους μονοθελητές συγγραφείς της εποχής του.
* * *
ο, ΝΜΑ
βασιλιάς τής Ηπείρου, γιος τού Αιακίδη και τής Φθίας.
[ΕΤΥΜΟΛ. < πυρρός «ερυθρός, κοκκινομάλλης», με αναβιβασμό τού τόνου].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • πυρρός — flame coloured masc nom sg (ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Πύρρος — masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πυρρός — I Όνομα μυθολογικών και ιστορικών προσώπων. 1. Όνομα που έδιναν στον Νεοπτόλεμο, γιο του Αχιλλέα. 2. Βασιλιάς στην Ήλιδα, που είχε διαδεχτεί στον θρόνο τον αδελφό του Δαμοφώντα. Tην εποχή του, το 580 π.Χ., η Πίσα, στην οποία βασίλευε, ήταν… …   Dictionary of Greek

  • πυρρός — ή, ό αυτός που έχει το χρώμα της φωτιάς, φλογοκόκκινος: Ο νέος είχε πυρρά μαλλιά …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Πυρρός, Ανδρέας — Μελωδός της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας, που έζησε στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 7ου αι. Φαίνεται ότι ήταν μοναχός. Μελοποίησε πολλά τροπάρια, που αναφέρονται στα λειτουργικά βιβλία ως έργα Ανδρέου Πυρρού. Ο Κρουμβάχερ τον ονομάζει Πύρρο,… …   Dictionary of Greek

  • Πύρρος, Διονύσιος — (Καστανιά, Θεσσαλία 1777 – Αθήνα 1853). Ιατροφιλόσοφος, δάσκαλος και συγγραφέας. Φιλομαθής και αποδημητική φύση, σπούδαζε και δίδασκε μετακινούμενος συνεχώς από τόπο σε τόπο, σχεδόν μέχρι τα σαράντα του χρόνια: καλόγερος αρχικά στα Μετέωρα,… …   Dictionary of Greek

  • Δήμας, Πύρρος — (Χειμάρρα, Αλβανία 1971 –). Αθλητής της άρσης βαρών, χρυσός ολυμπιονίκης. Κατέκτησε τρεις φορές χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο σε αγώνες άρσης βαρών, στη Βαρκελώνη το 1992 στην κατηγορία των 82,5 κιλών, στην Ατλάντα το 1996 στην κατηγορία των 83 κιλών… …   Dictionary of Greek

  • πυρρά — πυρρός flame coloured neut nom/voc/acc pl (ionic) πυρρά̱ , πυρρός flame coloured fem nom/voc/acc dual (ionic) πυρρά̱ , πυρρός flame coloured fem nom/voc sg (attic doric ionic aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πυρρότερον — πυρρός flame coloured adverbial comp (ionic) πυρρός flame coloured masc acc comp sg (ionic) πυρρός flame coloured neut nom/voc/acc comp sg (ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • πυρσά — πυρρός flame coloured neut nom/voc/acc pl (doric) πυρσά̱ , πυρρός flame coloured fem nom/voc/acc dual (doric) πυρσά̱ , πυρρός flame coloured fem nom/voc sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”